Boże stópki

• 
• 

  Orlow006 — kopia

• 

  Orlow001 — kopia

• 

  Orlow009 — kopia

• 

  Orlow002 — kopia

Źródełko w dolinie strumienia Prądnik. Tworzy rozlewisko, nad nim ustawiona kapliczka na palach. Kult miejsca i cudownego źródła sięga XVIII w. Wówczas miejscowemu pasterzowi miała ukazać się postać Matki Bożej. Ten przestraszony uderzył w postać batem, ta zaś rozpłynęła się w nurcie rzeki. Mieszkańcy wsi, gdy wieść się rozeszła, by przebłagać Matkę Bożą postawili w tym miejscu kapliczkę. Sporządzono również obraz wedle opisu pasterza, który okazał się identyczny z obrazem Matki Boskiej z pobliskiego Sokala. Woda miała nabrać wówczas właściwości uzdrawiających. W latach 20. XX postawiono nową kaplicę. W trakcie prac zaginął obraz MB Sokalskiej, który zastąpiono ikoną NMP oraz św. Mikołaja. W 2003 r. obok kaplicy postawiono figurę NMP. 22 maja przy kaplicy odprawiane są nabożeństwa w obrządku rzymskokatolickim oraz greckokatolickim.

Lokalizacja GPS: 50°15’50.72″N; 23°33’0.45″E

Źródełko przy grocie NMP z Lourdes. Po wysiedleńcach w czasie II Wojny Światowej w trakcie powrotu mieszkańców Jezierni do swoich domostw, w czasie suszy w centrum wsi wytrysnęło źródło, co przypisano opiece NMP nad jej mieszkańcami. Miejsce kultu w okresie powojennym, później zapomniane. W 2000 r. obszar oczyszczono i wybudowano grotę MB na wzór z Lourdes. Według mieszkańców wsi woda ze źródła ma mieć moc uzdrawiającą.

Lokalizacja GPS: 50°24’44.43″N; 23°24’48.37″E

Źródełko i kaplica św. Wojciecha, na terenie miasta, przy ul. Klasztornej. Według tradycji w 1677 roku miały tu miejsce objawienia św. Wojciecha. Mieszczaninowi o nazwisku Mańka, który był krzywoprzysięzcą w sprawie o zabójstwie przy źródle objawił się św. Wojciech i uwolnił go od zła jakie w nim tkwiło. Święty Wojciech otoczony był aniołami przed wizerunkiem Matki Boskiej Tomaszowskiej, wezwał mieszczanina do pobożnego życia a wówczas ten dozna łaski odpuszczenia grzechów. Pierwsza drewniana kaplica „Na Piasku” powstała w 1652 r. i została zniszczona w czasie potopu szwedzkiego. Świadczy to wcześniejszej tradycji związanej ze źródłem. Kolejną zbudowano w 1662 roku. Po objawieniach w miejscu tym postawiono kościół św. Wojciecha, źródło obudowano. Kościół popadł w ruinę i w 1894 r. zbudowano tu drewnianą kapliczkę, w 1994 r. zamienioną na murowaną.

Lokalizacja GPS: 50°26’41.43″N; 23°25’6.18″E

Źródełko i kaplica św. Anny. Do końca XVIII w. wieś była własnością zakonu sióstr Benedyktynek od Nieustającej Adoracji Najświętszego Sakramentu we Lwowie, zapewne wówczas w miejscu źródełka powstała pierwsza kaplica św. Anny. Obecna kapliczka murowana z XVIII/XIX w. powstała w miejscu poprzedniej drewnianej. Wewnątrz figura św. Anny nauczającej Maryję. Woda ze źródła ma posiadać moc uzdrawiającą z chorób.

Lokalizacja GPS: 50°27’14.86″N; 23°54’26.17″E

Niegdyś Radków, gm. Telatyn, obecnie PGR Białystok, gm. Dołhobyczów. Wedle miejscowych mieszkańców woda posiadać ma właściwości uzdrawiające. Początki kultu są nieznane. Tradycja mówi o objawieniu się w tym miejscu Matki Boskiej pasterzom. Kiedy kult tego miejsca się nasilał i przybywali tu liczni pielgrzymi, postawiono nad cudownym źródłem kaplicę (greckokatolicką) oraz kalwarię z XIV stacjami drogi krzyżowej. Do II Wojny Światowej funkcjonowało tu greckokatolickiej sanktuarium maryjne. Przybywali tu liczni pielgrzymi na doroczne odpusty. Po II Wojnie Światowej gdy powstał tu PGR kaplicę rozebrano. Obecna kapliczka na studni pochodzi z lat 90. XX w. Obok znajduje się mogiła i pomnik żołnierzy UPA.

Lokalizacja GPS: 50°29’35.13″N; 23°55’59.76″E

Obecna kapliczka z 1950 r. w miejscu starszej z 1847 r. pw. Najświętszej Marii Panny. Wewnątrz figura św. Jana Nepomucena. Pierwotnie znajdująca się tu kopia obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej przeniesiona do cerkwi w Czartowcu. Stara kapliczka na palach ze źródłem obudowanym drewnianą cembrowiną widoczna na przedstawieniu u Zygmunta Glogera (1907, s. 79). Wiara w uzdrawiającą moc źródła, ma leczyć wszelkie choroby, szczególnie oczu. Wedle podania ślepej dziewczynce objawiła się w tym miejscu Matka Boska, kazała jej obmyć oczy i dziecko odzyskało wzrok. Przed II Wojną Światową miejsce licznych pielgrzymek.

Lokalizacja GPS: 50°34’27.95″N; 23°36’56.64″E

Źródełko i kapliczka pw. Św. Mikołaja. Źródło wybija u stóp niewielkiego wzniesienia. Drewniana kapliczka z figurami św. Mikołaja oraz Wilka. Figura św. Mikołaja z XVIII w., rzeźba wilka prawdopodobnie starsza. Obecnie pomalowana i uzupełniona gipsem, jeszcze w latach 90. XX w. z szarego kamienia (piaskowca?) z wgłębieniem na świecę na wysokości karku. Legendy mówią, że kult źródła związany był pierwotnie z wilkiem „uzdrowicielem”, zaś figurę Mikołaja dostawiono później. Liczne podania o uzdrawiającej mocy wody ze źródła oraz rzeźby wilka, która miała leczyć bezpłodność. Kobiety chcące posiadać dzieci siadały na wilka i głaskały jego podbrzusze, po czym obmywały się wodą ze źródła. Woda ze źródła gromadzi się w dwóch sadzawkach, wg podań obmywali się w nich pątnicy. Inne legendy mówią o osobie miejscowego dziedzica, który kazał zasypać źródło i wilka by pątnicy nie niszczyli mu lasy po czym oślepł. Uzdrowiło go dopiero obmycie w świętej wodzie i przywrócenie miejsca kultu, jago wotum ufundował figurę św. Mikołaja. U figury rzeźba kosza z główkami małych dzieci, obecnie przemalowane na bochenki chleba. Miejsce kultu lokalnego. W latach 1756-1808 kaplica znajdowała się pod opieką Klasztoru OO. Reformatów w Kryłowie. Miejsce kultu pierwotnie związane z rzeźbą wilka oraz źródłem.

Lokalizacja GPS: 50°40’14.26″N; 24° 1’35.77″E

Źródełko i kapliczka pw. Matki Boskiej Turkowickiej. Drewniana kapliczka, wewnątrz studnia.

Kaplica ze źródłem znajduje się nad rzeką Huczwa, nieopodal (ok. 100 m na południe) od dawnego lub  właściwego źródła o nieustalonej lokalizacji – obecnie miejsce zapomniane, porośnięte drzewami. Kaplica pochodzi z 1992 r. Miejsce źródła wskazać miał różdżkarz. Do 1748 lub 1749 r. miał funkcjonować tu klasztor OO. Bazylianów, w latach 1903-1915 znajdował się tu monaster Opieki Matki Bożej, następnie sierociniec prowadzony przez siostry służebniczki, do 2013 r. Zespół Szkół Rolniczych.

Miejscowa legenda sięga roku 1382. Miał zatrzymać się tu książę Władysław Opolczyk, który wiózł ikonę Czarnej Madonny z Bełza na Śląsk. Tam gdzie położony został obraz następnego dnia wytrysnęło źródło z wodą o uzdrawiającej mocy. Wybudowano więc tu kapliczkę, zaś na przełomie XIV oraz XV w. męski monaster.

Lokalizacja GPS: 50°39’14.13″N; 23°43’11.80″E

Źródełko i kapliczka pw. Matki Boskiej Kryńskiej k. Kotorowa. Źródło pod drewnianą kaplicą domkową. Teren podmokły.

Kaplica ze źródłem znajduje się na skraju lasu, w miejscu zwanym uroczyskiem „Krynki”. Wg podania ludność miejscowa chroniła się w niej przed napadami tatarskimi, a postawić miał ją dziedzic pobliskiej wsi. Na obecnej kaplicy z podcieniem z frontu, na narożnym słupie i na drzwiach wyżłobiona jest data „1863”. Remontowana była dwukrotnie – w 1911 r. i w latach 90. XX. Najwięcej wiernych kaplica gromadzi podczas uroczystości odpustowej przypadającej na trzecią niedzielę maja. Kaplica na planie prostokąta o wym. 3,5×2,5 m. Posadowiona jest na wysokich palach wbitych w ziemię, obmurowane. Wewnątrz ołtarzyk z figurą Matki Boskiej z dzieciątkiem Jezus. Ujęcie wody, ujęte studnią z tyłu kaplicy, obok wiaderko do czerpania.

Lokalizacja GPS: 50°43’9.10″N; 23°41’7.75″E

Źródełko i kapliczka pw. Matki Boskiej Bolesnej. Źródło ujęte studnią po przeciwnej stronie drogi w stosunku do kaplicy.

Kapliczka oraz wyschnięte już źródło położone są na zachodnim zboczu Tatarskiej Góry – miejsce bitwy wojsk Jana III Sobieskiego z Tatarów w 1672 r. Od strony północnej przylega do niej mały cmentarzyk, a przy południowej ścianie bocznej jest studnia. Kaplicę ufundowały siostry Kozielewicz z Teresówki. Wnętrze zdobi mały ołtarzyk z obrazem Matki Boskiej Bolesnej. Znajduje się tam również m.in. obraz Matki Bożej z Lourdes. Odprawiana jest tu doroczna msza św. kończąca obchód poświęcenia pól. Źródełko miało posiadać uzdrawiającą moc według okolicznych mieszkańców. Dziś nieczynne. Kaplica o wymiarach ok. 4×4 m. Początki kultu wody oraz samej kaplicy nie są znane.

Lokalizacja GPS: 50°47’12.15″N; 23°53’3.73″E

Drewniana kaplica pw. św. Antoniego z 1983 roku w miejscu źródła. Według okolicznych mieszkańców woda posiada uzdrawiającą moc. Drewniana figura świętego na zwieńczeniu studni z wodą ze źródła. Kult świętego Antoniego w Uchaniach sięga XVI w., gdy przywieziono tu z Rzymu jego obraz autorstwa Mikołaja Daniłowicza. Kapliczka zbudowana w latach 1982-1983 przez Józefa Kunaszczuka.

Teren podmokły, w dolinie strumienia Uchańka. Kapliczka św. Antoniego Padewskiego na palach.

Lokalizacja GPS: 50°54’17.28″N; 23°38’31.32″E

Dawniej istniało tu znane greckokatolickie sanktuarium maryjne, później prawosławne. Główne uroczystości przypadały na 2 lipca – św. Matki Boskiej Jagodnej. Odpusty gromadziły zarówno grekokatolików jak i katolików. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich wspomina, iż cerkiew założono przy źródle, ponieważ nad nim ukazywał się obraz Matki Boskiej. W 1882 r. nad cudownym źródłem, którego woda miała niezwykłe uzdrawiające właściwości, ukazała się ikona Matki Bożej. Kaplicę na planie krzyża na palach zbudowano w 1886 r. Rozebrana w 1938 r. Miejsce zrewitalizowane przez Krzysztofa Wróblewskiego z Sitna, poświęcone w 2001 r. przez biskupa Jana Śrutwę. Wedle okolicznych mieszkańców woda ze źródła posiada leczniczą i uzdrawiającą moc.

Teren podmokły, wokół źródła znajduje się kapliczka oraz drewniane podesty. Obok źródła znajdowała się cerkiew unicka oparta na planie krzyża, u podnóża wzgórz Stanisławki. Źródło tworzy niewielkie rozlewisko.

Lokalizacja GPS: 50°48’7.05″N; 23°24’53.63″E

U podstawy „Łysej Góry”, źródełko wypływa na rozległą łąkę, zasila niewielki ciek wodny uchodzący do Wieprza. Źródło ma wymiary ok. 10×10 m, nad nim stała Kaplica Św. Romana z 1906 r. Spłonęła w lipcu 2017 r.

M. Stworzyński opisuje w 1835 roku źródło św. Romana, które znajduje się na polach, wedle tradycji miejscu dawnej wsi Stare Lipsko. Co roku w dzień św. Romana odbywała się do źródła procesja złożona z mieszkańców okolicznych wsi. Do źródła ciągną również ludzie dręczeni różnymi chorobami. Przez mieszkańców wsi Lipsko-Polesie miejsce to nazywane jest Zjawieniem lub Miasteczkiem. Według lokalnej legendy w miejscu tym przed laty w trakcie polowania zabłądził książę. Raniony przez tura, szukając wody przywoływał swoją matkę, która ukazała mu się i rozgarniając liście odsłoniła znajdujące się tu źródło. Książe miał wyzdrowieć i na sąsiednim wzgórzu wznieść gród. Kolejne podanie mówi o pasterzu który zachorował, gdy przy owcach zastąpiła go jego córka na stado napadły wilki. Dziewczynka nie wiedziała co robić, gdy ukazał się jej staruszek mówiąc, że za górą jest źródło które uleczy jej ojca. Pasterz wyzdrowiał. Po latach zachorowało dziecko właściciela dworu w Lipsku pod jego nieobecność. Dziewczyna która wówczas pracowała w dworze chwyciła je i pobiegła z nim do źródła, gdzie ozdrowiało. Miało to miejsce w dniu 9 sierpnia, w dzień św. Romana. Co roku w pierwszą niedzielę po 9 sierpnia przy źródle odbywa się odpust. W skale z której wybija źródło widoczny jest wyryty krzyż, prawdopodobnie starszy od kaplicy z 1906 r. Po lewej stronie od niego widoczne są wbite drewniane bale, pozostałości starszej kapliczki lub drewnianych krzyży.

Lokalizacja GPS: 50°37’43.52″N; 23°14’30.56″E

W 1640 r. (5 sierpnia) w miejscu tym objawiła się Matka Boska Jakubowi Ruszczykowi ze wsi Szalowola. Został uzdrowiony z ciężkiej choroby. Z wdzięczności wystawił figurę a na niej obraz Matki Bożej. W miejscu objawienia wypłynęło źródełko słynące z leczniczych właściwości. Potem postawiono tu Kaplicę Matki Boskiej Krasnobrodzkiej. Jesienią 1648 r. miejsce to zostało zdewastowane przez wojska Bohdana Chmielnickiego, wiosną 1649 r. znaleziono tu mały obrazek (jedno z wot zostawianych przez wiernych przy kaplicy), który ocalał. Fakt iż był świetnie zachowany uznano za cud i otoczono go kultem. W latach 1648-64 z fundacji Katarzyny z Ostrogskich Zamoyskiej zbudowano tu niewielki kościół. W miejscu tym miała zostać uleczona w 1680 r. Maria Kazimiera Zamojska, późniejsza żona Stefana III Sobieskiego. Jako wotum wystawiła murowany kościół (1690-99). Cudowny obraz MB Krasnobrodzkiej umieszczono w jego ołtarzu. Sanktuarium Matki Boskiej Krasnobrodzkiej stało się głównym sanktuarium diecezji zamojsko-lubaczowskiej. Czcią cieszył się zwłaszcza ocalały obrazek, litograficzna odbitka o wymiarach 9×14 cm na papierze mszalnym, który miał posiadać cudowną moc uzdrawiającą. Źródło w miejscu objawienia ma posiadać największą moc w nocy z wielkiego czwartku na wielki piątek. Wówczas zbierają się tłumy. Pomaga na bóle, dolegliwości żołądkowe, choroby reumatyczne. Msze odbywają się również w sierpniu, w dzień Matki Boskiej Jagodnej.

W Dolinie Świętego Rocha, na zachodnim stoku góry Św. Rocha, ok. 2 km na W od Krasnobrodu. Drewniana kaplica, przy niej nieczynna studnia z wodą.

Pierwsze informacje o miejscu pochodzą z 1817 r. Według przekazów, Marysieńka Sobieska podczas panującej zarazy ufundowała nad źródłem kaplicę, w której kazała umieścić obraz św. Rocha – patrona ludzi chorych na choroby zakaźne. W 1888 r. zostały potwierdzone lecznicze własności źródlanej wody. W 1943 r. na miejscu zniszczonej w 1935 r. pierwszej kaplicy wzniesiono nową z fundacji Kazimierza Fudakowskiego. Projekt wykonał zamojski architekt Adam Klimek. Wśród licznie odwiedzających ją pielgrzymów utrzymuje się przekonanie, że „na pole przyległe do kaplicy nigdy grad nie pada”, a przynajmniej nie w dniu uroczystości odpustowych 15 sierpnia.

Lokalizacja GPS: 50°32’7.28″N; 23°11’11.43″E

Skała „diabelski kamień” – największy z głazów. Wg podania diabeł chciał zbudować w tym miejscu piekło. Założył się z miejscowym chłopem, że jeżeli uda mi się to w jedną noc, to chłop odda mu dusze. Podczas gdy niósł ostatni kamień zapiał kogut we wsi i oznajmił nastanie dnia. Rozsypane na kulminacji wzgórza skały mają być pozostałościami po niedokończonym piekle. Obecnie Rezerwat Przyrody Piekiełko koło Tomaszowa Lubelskiego. Na szczycie tablica informacyjna. W latach 30. Oraz 40-tych XX w. eksploatowano w tym miejscu kamień do budowy dróg, próby rozsadzania materiałem wybuchowym.

Lokalizacja GPS: 50°29’49.62″N; 23° 9’22.29″E

Źródło rzeki Nepryszki przy Kaplicy Matko Boskiej Leżajskiej w Józefowie. Kaplica zbudowana w XIX w. Po drugiej stronie stała niegdyś cerkiew unicka. Nie wiadomo, kiedy i w jakich okolicznościach znalazł się w kaplicy obraz Matki Boskiej Leżajskiej. Według miejscowych mieszkańców dawne legendy mówią o cudownej mocy źródełka.

Kaplica Matki Boskiej Leżajskiej w Józefowie. Dawniej greckokatolicka, po drugiej stronie drogi znajdowała się cerkiew. Kult źródełka związany jest z ludnością greckokatolicką.

Lokalizacja GPS: 50°29’18.14″N; 23° 3’23.11″E

W Górecku Kościelnym znajduje się owiana kultem kapliczka „Na wodzie”, zbudowana na palach nad potokiem Szum. Według lokalnych podań lokalizację kapliczki wskazał podczas swoich objawień w 1648 r. św. Stanisław. Źródełko. Powyżej kaplicy znajduje się źródełko zwane „Boża łezka”. Woda ze źródełka ma posiadać właściwości lecznicze. Podobno najlepiej pomaga na schorzenia reumatyczne i bóle gardła. Według wierzeń i podań miejscowej ludności, źródełko miało wybić w tym miejscu w 1648 r. Małemu chłopcu Jankowi Socha miał objawić się Św. Stanisław, za pomocą wziętego od niego noża oznaczył rosnącą w tym miejscu sosnę, obok niej wytrysnęła woda. Źródło stało się miejscem pielgrzymek, przybywali do niego liczni wierni. Picie i obmywanie się wodą miało mieć moc uzdrawiającą, chronić przed chorobami. Największą leczniczą moc woda ma posiadać o świcie.

Lokalizacja GPS: 50°30’0.44″N; 22°58’0.12″E

Studnia ze źródłem znajduje się w Kaplicy św. Magdaleny, naprzeciw Sanktuarium Św. Magdaleny w Biłgoraju przy ul. Tarnopolskiej.

Wedle podania w XVIII w. miało dojść w tym miejscu do szeregu objawień św. Magdaleny, znanych jako objawienia w Puszczy Solskiej. Woda z cudownego źródełka, które wybiło w tym miejscu ma posiadać moc leczniczą. W kaplicy znajduje się studnia oraz ołtarz poświęcony świętej. Wokół obrazy przedstawiające cuda jakie miały tu miejsce.

Wedle informacji zebranych wśród mieszkańców wsi, święty Antoni wędrując z Leżajska do Radecznicy spoczął na kamieniu leżącym w okolicznym lesie, wówczas w miejscu tym wytrysnęło źródło. Woda która z niego wybija ma posiadać leczniczą moc. W miejscu tym wybudowano kapliczkę. W każdy Wielki Piątek, przed świtem okoliczni mieszkańcy idą w to miejsce po wodę, poją i kąpią w niej chorych. Ważne jest by woda została zebrana przed świtem, wówczas jej uzdrawiająca moc jest największa. W czasie II Wojny Światowej w miejscu tym, na poddaszu kapliczki ukrywała się młoda dziewczyna, żydówka o imieniu Tema. Została tam ukryta przez mieszkańców wsi, dzięki czemu przetrwała czas okupacji. Źródlisko w Trzęsinach stanowi dziś pomnik przyrody nieożywionej.

Lokalizacja GPS: 50°38’20.76″N; 22°47’57.63″E

Kapliczka domkowa w miejscu dawnego „świętego drzewa”. Nieopodal wsi Bielsko, w lesie położonym pomiędzy tą miejscowością a Chodlikiem znajduje się miejsce zwane „Zjawieniem”. Dziś stoi tam niewielka kapliczka domkowa, ufundowana przez mieszkańców Bielska w 1935 r. Wiąże się z nią legenda mówiąca o objawieniu, jakie miało tu miejsce przed wieloma laty. Dwom mężczyznom okazał się klęczący zakonnik. Jak mówią najstarsi mieszkańcy Chodlika oraz Bielska, wcześniej w tym miejscu stała potężna sosna, która otoczona była szczególną czcią oraz wiarą w moc leczniczą. Ludzie przychodzili do niej i wieszali na jej gałęziach niewielkie szmatki, fragmenty ubrań należących do osób chorych. Miejsce znane było z licznych uzdrowień. Pod sosną jako dary zakopywano monety. Wedle niektórych rozmówców z czasem zawieszono na niej niewielką kapliczkę z obrazem św. Bartłomieja. Według innych od początku kult tego miejsca związany był z osobą świętego i wiszącym w kapliczce na sośnie obrazem. W początku XX w. uzdrowienia w tym miejscu miał doznać jeden z mieszkańców Bielska. Kapliczka została częściowo zniszczona w trakcie działań wojennych, później odbudowana. Znajduje się przy niej również grób czterech mieszkańców Bielska rozstrzelanych przez Niemców w 1942 r. Miejsce to tradycyjnie odwiedzane jest przez okolicznych mieszkańców w Wielkanoc. Niegdyś zbierała się tu cała społeczność, biesiadowano w jego pobliżu. Według innego podania w miejscu tym rosły lipy, jednej z kobiet podróżujących droga objawił się św. Bartłomiej.