Zachodniopomorskie

Kamień w jeziorze Kamienica zwany „Diabelskim”. Wedle legendy diabeł założył się z właścicielem ziemskim, że usypie kamienną groblę przez jezioro w zamian za duszę. Gdy kończył już pracę i dźwigał ogromny głaz, woźnica dziedzica zapiał jak kogut. Diabeł przeraził się, upuścił kamień i zniknął.

Źródła informacji: Łysiak 1998, 32

Koło wsi Bobrowniki miał leżeć duży głaz zwany „Diabelskim Kamieniem”. Na jego powierzchni miał znajdować się odcisk końskiego kopyta i kurzej stopy. Legenda mówi o zakładzie pomiędzy chłopem z Bobrownik a diabłem. Czart miał zbudować groblę przez jezioro w zamian za duszę. Był już blisko ukończenia prac, gdy zapiał kur i utraciwszy moc porzucił głaz. Kamień został rozbity i wykorzystany do budowy cembrowiny studni, głębokiej na ok. 70 m.

Źródła informacji: Knoop 1924, 52; Łysiak 1998, 32

Nad rzeką Rega nieopodal Pęczerzyna leżał głaz, który wedle legendy porzucił diabeł. Podanie wiąże go z zakładem zawartym przez chłopa z czartem. W zamian za pomoc przy wydobyciu z rzeki ogromnego głazu do budowy domu, chłop obiecał swoją duszę. Gdy diabeł bez wysiłku dźwignął głaz, chłop przestraszył się, że będzie musiał oddać duszę i zapiał jak kogut. Diabeł słysząc to, rzucił kamień i uciekł.

Źródła informacji: Łysiak 1998, 29

Głaz narzutowy leżący na polu na południowy-zachód od zabudowań wsi Dębina. Wedle miejscowej tradycji znajdujące się na nim zagłębienia były śladami siedzenia i końskiej nogi należących do diabła.
Zgodnie z legendą, diabeł zawarł umowę z opatem klasztoru w Kołbaczu, że w ciągu trzech dni przyniesie mu ryby (sieje) z Włoch i zdąży przed rannym pianiem. W zamian opat obiecał mu trzydzieści dusz. Mnisi rozbiegli się po okolicy, by przedwczesnym pianiem oszukać diabła i pozbawić go obiecanej zapłaty. Diabeł przybył wcześniej i rozsiadł się na kamieniu pod Dębiną, by odpocząć. Wówczas za sprawą jednego z mnichów schowanego w pobliskiej szopie począł piać kogut. Diabeł w złości wrzucił sieje do pobliskiego jeziora Miedwie, gdzie żyją do dziś. Na kamieniu zostały zaś ślady bytności diabła.
Wedle innej wersji kamień ten miał znajdować się w parku zamkowym w Pęzinie. Być może to ten głaz wzmiankowany jest po raz pierwszy w 1517 r., jako mający posiadać 10 miseczkowatych zagłębień ułożonych w jednym rzędzie, uznawanych za ślady olbrzymów lub diabła (Knoop 1924, 11).

Źródła informacji: Knoop 1924, 105; Kajkowski 2008, 329; Łysiak 1998, 31

Nieopodal wsi Świelubie, w dolinie rzeki Parsęty, na wzniesieniu znajdował się głaz, wedle wierzeń z odciskiem ludzkiej stopy i kociej łapy, zwany „Diabelskim Kamieniem”.

Źródła informacji: Chludziński 2000, 239; Łysiak 1998, 26

W bazylice archikatedralnej św. Jakuba miał znajdować się dawniej duży kamień ustawiony obok organów, na którym odciśnięte były ślady stóp. Wedle miejscowych wierzeń pozostawił je tam diabeł.

Źródła informacji: Haas 1898; Łysiak 1998, 25

Obok wsi Mieszałki miał leżeć kamień, wedle miejscowych wierzeń z odciśniętymi śladami buta i stopy z wyraźnie zaznaczonymi palcami oraz piętą. Miał je zostawić diabeł, który się na kamieniu zatrzymał. Głazu nie udało się odnaleźć w terenie.

Źródła informacji: Rogge 1927, 128; Łysiak 1998, 26; Kajkowski 2008, 328; kwerenda terenowa

Przy drodze z Pękanina do Dąbrowy miał leżeć ogromny kamień, na którego powierzchni był widoczny „odcisk nogi końskiej, kociej i dziecka”. W noc noworoczną miał na nim tańczyć diabeł. Głazu nie udało się znaleźć w terenie. Najprawdopodobniej zniszczony.

Źródła informacji: Rosenov 1921, 69; Łysiak 1998, 25; Kajkowski 2008, 328

Głaz narzutowy (lub stary kamień nagrobny?) zwany „Diabelskim Kamieniem”, leżący do ok. 1805 r. na cmentarzu nieopodal zakrystii kościoła pw. Marii Panny w Darłowie. Wedle tradycji na jego powierzchni miały znajdować się zagłębienia w kształcie odcisków stóp. Legenda mówi, że „za katolickich czasów” na cmentarzu odbywała schadzki z miejscowym księdzem córka burmistrza. Pewnego razu, gdy na kamieniu oczekiwała ukochanego, pojawiła się czarna postać, która chwyciła ją i porwała w szalonym, wirującym tańcu. Następnego dnia na powierzchni kamienia zauważono odciski stóp oraz końskiego kopyta, od tej pory nazywano go „tanecznym kamieniem”. Głaz usunięto w trakcie likwidacji cmentarza.

Źródła informacji: Łysiak 1998, 24-25

„Diabelski kamień” mający leżeć w lesie koło wsi Białęcino, na skrzyżowaniu dróg do Krągu oraz drogi do młyna. Głaz miał mieć 80 cm długości, 50 cm szerokości i 1 m wysokości. Wedle miejscowego podania na kamieniu tym diabeł miał tańczyć z dziewicą. Głazu nie udało się odnaleźć w terenie. We wsi Białęcino nie zanotowałem informacji na jego temat.

Źródła informacji: Łysiak 1998, 24; kwerenda terenowa

Głaz położony przy drodze ze Stargardu do Pyrzyc, na granicy pól wsi Ryszewo oraz Brzezina. Zwany był „Diabelskim Kamieniem” ze względu na widniejący na jego powierzchni znak w kształcie podkowy. Kamień został zabrany w 1817 r. podczas poszerzania drogi, przy wielkim sprzeciwie i lęku okolicznej ludności. Obok niego miano odkryć stary karabin oraz sto podków „ułożonych po cztery sztuki”.

Źródła informacji: Łysiak 1998, 23

Prawdopodobnie ten sam kamień wymieniany dwukrotnie pod nazwą Węgorzewo
(połchowskie łąki) – Połchowo. Na zachód od Węgorzyna, na tzw. „połchowskich łąkach” miał leżeć
potężny głaz granitowy o wysokości ok. 2 m. Na jego górnej powierzchni znajdowały się szczeliny i wgłębienia mające kształt „ptasich pazurków”. Miejscowa ludność nazywała je „śladami diabelskich stóp”. Wedle legendy kamień miał obracać się w miejscu za każdym razem gdy zapieje kogut.

Zgodnie z innym podaniem, w dzień św. Jana diabeł spał na kamieniu. Skała wówczas stawała się miękka, toteż na jej powierzchni odcisnęły się głowa, barki, ramiona, ciało i stopy diabła. Gdy diabeł się wysypiał znikał w pobliskim mokradle, stąd przybrało ono nazwę „Diabelskiego Moczaru”.

Źródła informacji: Łysiak 1998, 21

Głaz narzutowy o długości 2,2 m i szerokości 1,2 m. Przy leśnym strumieniu (Młyński Strumień) nieopodal Pilchowa znajdują się dwa kamienie zwane przez miejscową ludność „Diabelskimi”. Na większym, w górnej powierzchni widoczne są wgłębienia, z którymi związana jest legenda o pasterzu, który zawarł pakt z diabłem. Oddał swoją duszę w zamian za pomoc przy odstraszaniu wilków dziesiątkujących jego stado i jednocześnie miał przy tym nadzieję, że oszuka diabła. Gdy czart zażądał zapłaty, pastuch powiedział, że w noc świętojańską będzie czekał przy wielkim kamieniu. Głaz miał przy tym pewną cudowną właściwość – w noc świętojańską stawał się miękki. Pasterz położył się na kamieniu zostawiając odcisk swojego ciała
oraz laski. Gdy diabeł przybył, był przekonany, że na kamieniu leży człowiek. Podszedł do niego, lecz w tym momencie zapiał kogut i diabeł musiał uciekać, w złości odłamując kawałek skały.

Inne podanie zanotowane w XIX w. (po raz pierwszy w 1840 r.) mówi, że w każdą noc świętojańską śpi na nim diabeł. Skała wówczas stawała się miękka i dlatego na jej powierzchni odcisnęły się głowa, barki, ramiona, ciało i stopy czarta. Gdy diabeł się wysypiał znikał (ewentualnie kąpał się) w pobliskim mokradle, stąd przybrało ono nazwę „Diabelskiego Moczaru” lub „Czarciego Bagna”. Wedle innego podania kamień miał być ołtarzem dla siedmiu braci służących diabłu, na którym składali ofiary. Obok miało znajdować się siedem mniejszych kamieni na których siadali, strumień zaś zwano „Strumieniem siedmiu braci”.

Kolejne podanie mówi, że przy kamieniu trzech braci zabiło czwartego w walce o majątek. Wówczas pojawił się diabeł i zdeptał na kamieniu brata podżegającego do morderstwa z taką siłą, że odbił w skale ślady swoich kopyt. Inna legenda mówi o konflikcie granicznym między dwoma pasterzami. Jeden z nich próbował dokonać oszustwa, wówczas pojawił się diabeł, chwycił go i cisnął nim o głaz zostawiając w skale ślady. Głaz miał również pełnić funkcję kamienia granicznego posiadłości klasztoru joannitów.

Źródła informacji Łysiak 1998, 21, 28; Maciejowska, Witkowski, Prorok, Witkowska, Baumert, Diabelski głaz koło Pilchowa, 2022 (e-publikacja https://www.naszewycieczki.pl/woj-zachodniopomorskie/41-ksiazki-i-innepublikacje/1111-e-publikacjadiabelski-glaz-bliskopilchowa-lasy-miejskieszczecina, dostęp 20 marca 2023)

Współrzędne geograficzne: 53.492984, 14.508768

Lokalizacja na mapach Google