Lipsko-Polesie, gm. Zamość, pow. zamojski

U podstawy „Łysej Góry”, źródełko wypływa na rozległą łąkę, zasila niewielki ciek wodny uchodzący do Wieprza. Źródło ma wymiary ok. 10×10 m, nad nim stała Kaplica Św. Romana z 1906 r. Spłonęła w lipcu 2017 r.

M. Stworzyński opisuje w 1835 roku źródło św. Romana, które znajduje się na polach, wedle tradycji miejscu dawnej wsi Stare Lipsko. Co roku w dzień św. Romana odbywała się do źródła procesja złożona z mieszkańców okolicznych wsi. Do źródła ciągną również ludzie dręczeni różnymi chorobami. Przez mieszkańców wsi Lipsko-Polesie miejsce to nazywane jest Zjawieniem lub Miasteczkiem. Według lokalnej legendy w miejscu tym przed laty w trakcie polowania zabłądził książę. Raniony przez tura, szukając wody przywoływał swoją matkę, która ukazała mu się i rozgarniając liście odsłoniła znajdujące się tu źródło. Książe miał wyzdrowieć i na sąsiednim wzgórzu wznieść gród. Kolejne podanie mówi o pasterzu który zachorował, gdy przy owcach zastąpiła go jego córka na stado napadły wilki. Dziewczynka nie wiedziała co robić, gdy ukazał się jej staruszek mówiąc, że za górą jest źródło które uleczy jej ojca. Pasterz wyzdrowiał. Po latach zachorowało dziecko właściciela dworu w Lipsku pod jego nieobecność. Dziewczyna która wówczas pracowała w dworze chwyciła je i pobiegła z nim do źródła, gdzie ozdrowiało. Miało to miejsce w dniu 9 sierpnia, w dzień św. Romana. Co roku w pierwszą niedzielę po 9 sierpnia przy źródle odbywa się odpust. W skale z której wybija źródło widoczny jest wyryty krzyż, prawdopodobnie starszy od kaplicy z 1906 r. Po lewej stronie od niego widoczne są wbite drewniane bale, pozostałości starszej kapliczki lub drewnianych krzyży.

Lokalizacja GPS: 50°37’43.52″N; 23°14’30.56″E