Autor: olimpadmin

Źródełko i kapliczka pw. Św. Mikołaja. Źródło wybija u stóp niewielkiego wzniesienia. Drewniana kapliczka z figurami św. Mikołaja oraz Wilka. Figura św. Mikołaja z XVIII w., rzeźba wilka prawdopodobnie starsza. Obecnie pomalowana i uzupełniona gipsem, jeszcze w latach 90. XX w. z szarego kamienia (piaskowca?) z wgłębieniem na świecę na wysokości karku. Legendy mówią, że kult źródła związany był pierwotnie z wilkiem „uzdrowicielem”, zaś figurę Mikołaja dostawiono później. Liczne podania o uzdrawiającej mocy wody ze źródła oraz rzeźby wilka, która miała leczyć bezpłodność. Kobiety chcące posiadać dzieci siadały na wilka i głaskały jego podbrzusze, po czym obmywały się wodą ze źródła. Woda ze źródła gromadzi się w dwóch sadzawkach, wg podań obmywali się w nich pątnicy. Inne legendy mówią o osobie miejscowego dziedzica, który kazał zasypać źródło i wilka by pątnicy nie niszczyli mu lasy po czym oślepł. Uzdrowiło go dopiero obmycie w świętej wodzie i przywrócenie miejsca kultu, jago wotum ufundował figurę św. Mikołaja. U figury rzeźba kosza z główkami małych dzieci, obecnie przemalowane na bochenki chleba. Miejsce kultu lokalnego. W latach 1756-1808 kaplica znajdowała się pod opieką Klasztoru OO. Reformatów w Kryłowie. Miejsce kultu pierwotnie związane z rzeźbą wilka oraz źródłem.

Lokalizacja GPS: 50°40’14.26″N; 24° 1’35.77″E

Źródełko i kapliczka pw. Matki Boskiej Turkowickiej. Drewniana kapliczka, wewnątrz studnia.

Kaplica ze źródłem znajduje się nad rzeką Huczwa, nieopodal (ok. 100 m na południe) od dawnego lub  właściwego źródła o nieustalonej lokalizacji – obecnie miejsce zapomniane, porośnięte drzewami. Kaplica pochodzi z 1992 r. Miejsce źródła wskazać miał różdżkarz. Do 1748 lub 1749 r. miał funkcjonować tu klasztor OO. Bazylianów, w latach 1903-1915 znajdował się tu monaster Opieki Matki Bożej, następnie sierociniec prowadzony przez siostry służebniczki, do 2013 r. Zespół Szkół Rolniczych.

Miejscowa legenda sięga roku 1382. Miał zatrzymać się tu książę Władysław Opolczyk, który wiózł ikonę Czarnej Madonny z Bełza na Śląsk. Tam gdzie położony został obraz następnego dnia wytrysnęło źródło z wodą o uzdrawiającej mocy. Wybudowano więc tu kapliczkę, zaś na przełomie XIV oraz XV w. męski monaster.

Lokalizacja GPS: 50°39’14.13″N; 23°43’11.80″E

Źródełko i kapliczka pw. Matki Boskiej Kryńskiej k. Kotorowa. Źródło pod drewnianą kaplicą domkową. Teren podmokły.

Kaplica ze źródłem znajduje się na skraju lasu, w miejscu zwanym uroczyskiem „Krynki”. Wg podania ludność miejscowa chroniła się w niej przed napadami tatarskimi, a postawić miał ją dziedzic pobliskiej wsi. Na obecnej kaplicy z podcieniem z frontu, na narożnym słupie i na drzwiach wyżłobiona jest data „1863”. Remontowana była dwukrotnie – w 1911 r. i w latach 90. XX. Najwięcej wiernych kaplica gromadzi podczas uroczystości odpustowej przypadającej na trzecią niedzielę maja. Kaplica na planie prostokąta o wym. 3,5×2,5 m. Posadowiona jest na wysokich palach wbitych w ziemię, obmurowane. Wewnątrz ołtarzyk z figurą Matki Boskiej z dzieciątkiem Jezus. Ujęcie wody, ujęte studnią z tyłu kaplicy, obok wiaderko do czerpania.

Lokalizacja GPS: 50°43’9.10″N; 23°41’7.75″E

Źródełko i kapliczka pw. Matki Boskiej Bolesnej. Źródło ujęte studnią po przeciwnej stronie drogi w stosunku do kaplicy.

Kapliczka oraz wyschnięte już źródło położone są na zachodnim zboczu Tatarskiej Góry – miejsce bitwy wojsk Jana III Sobieskiego z Tatarów w 1672 r. Od strony północnej przylega do niej mały cmentarzyk, a przy południowej ścianie bocznej jest studnia. Kaplicę ufundowały siostry Kozielewicz z Teresówki. Wnętrze zdobi mały ołtarzyk z obrazem Matki Boskiej Bolesnej. Znajduje się tam również m.in. obraz Matki Bożej z Lourdes. Odprawiana jest tu doroczna msza św. kończąca obchód poświęcenia pól. Źródełko miało posiadać uzdrawiającą moc według okolicznych mieszkańców. Dziś nieczynne. Kaplica o wymiarach ok. 4×4 m. Początki kultu wody oraz samej kaplicy nie są znane.

Lokalizacja GPS: 50°47’12.15″N; 23°53’3.73″E

Drewniana kaplica pw. św. Antoniego z 1983 roku w miejscu źródła. Według okolicznych mieszkańców woda posiada uzdrawiającą moc. Drewniana figura świętego na zwieńczeniu studni z wodą ze źródła. Kult świętego Antoniego w Uchaniach sięga XVI w., gdy przywieziono tu z Rzymu jego obraz autorstwa Mikołaja Daniłowicza. Kapliczka zbudowana w latach 1982-1983 przez Józefa Kunaszczuka.

Teren podmokły, w dolinie strumienia Uchańka. Kapliczka św. Antoniego Padewskiego na palach.

Lokalizacja GPS: 50°54’17.28″N; 23°38’31.32″E

Dawniej istniało tu znane greckokatolickie sanktuarium maryjne, później prawosławne. Główne uroczystości przypadały na 2 lipca – św. Matki Boskiej Jagodnej. Odpusty gromadziły zarówno grekokatolików jak i katolików. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich wspomina, iż cerkiew założono przy źródle, ponieważ nad nim ukazywał się obraz Matki Boskiej. W 1882 r. nad cudownym źródłem, którego woda miała niezwykłe uzdrawiające właściwości, ukazała się ikona Matki Bożej. Kaplicę na planie krzyża na palach zbudowano w 1886 r. Rozebrana w 1938 r. Miejsce zrewitalizowane przez Krzysztofa Wróblewskiego z Sitna, poświęcone w 2001 r. przez biskupa Jana Śrutwę. Wedle okolicznych mieszkańców woda ze źródła posiada leczniczą i uzdrawiającą moc.

Teren podmokły, wokół źródła znajduje się kapliczka oraz drewniane podesty. Obok źródła znajdowała się cerkiew unicka oparta na planie krzyża, u podnóża wzgórz Stanisławki. Źródło tworzy niewielkie rozlewisko.

Lokalizacja GPS: 50°48’7.05″N; 23°24’53.63″E

U podstawy „Łysej Góry”, źródełko wypływa na rozległą łąkę, zasila niewielki ciek wodny uchodzący do Wieprza. Źródło ma wymiary ok. 10×10 m, nad nim stała Kaplica Św. Romana z 1906 r. Spłonęła w lipcu 2017 r.

M. Stworzyński opisuje w 1835 roku źródło św. Romana, które znajduje się na polach, wedle tradycji miejscu dawnej wsi Stare Lipsko. Co roku w dzień św. Romana odbywała się do źródła procesja złożona z mieszkańców okolicznych wsi. Do źródła ciągną również ludzie dręczeni różnymi chorobami. Przez mieszkańców wsi Lipsko-Polesie miejsce to nazywane jest Zjawieniem lub Miasteczkiem. Według lokalnej legendy w miejscu tym przed laty w trakcie polowania zabłądził książę. Raniony przez tura, szukając wody przywoływał swoją matkę, która ukazała mu się i rozgarniając liście odsłoniła znajdujące się tu źródło. Książe miał wyzdrowieć i na sąsiednim wzgórzu wznieść gród. Kolejne podanie mówi o pasterzu który zachorował, gdy przy owcach zastąpiła go jego córka na stado napadły wilki. Dziewczynka nie wiedziała co robić, gdy ukazał się jej staruszek mówiąc, że za górą jest źródło które uleczy jej ojca. Pasterz wyzdrowiał. Po latach zachorowało dziecko właściciela dworu w Lipsku pod jego nieobecność. Dziewczyna która wówczas pracowała w dworze chwyciła je i pobiegła z nim do źródła, gdzie ozdrowiało. Miało to miejsce w dniu 9 sierpnia, w dzień św. Romana. Co roku w pierwszą niedzielę po 9 sierpnia przy źródle odbywa się odpust. W skale z której wybija źródło widoczny jest wyryty krzyż, prawdopodobnie starszy od kaplicy z 1906 r. Po lewej stronie od niego widoczne są wbite drewniane bale, pozostałości starszej kapliczki lub drewnianych krzyży.

Lokalizacja GPS: 50°37’43.52″N; 23°14’30.56″E

W 1640 r. (5 sierpnia) w miejscu tym objawiła się Matka Boska Jakubowi Ruszczykowi ze wsi Szalowola. Został uzdrowiony z ciężkiej choroby. Z wdzięczności wystawił figurę a na niej obraz Matki Bożej. W miejscu objawienia wypłynęło źródełko słynące z leczniczych właściwości. Potem postawiono tu Kaplicę Matki Boskiej Krasnobrodzkiej. Jesienią 1648 r. miejsce to zostało zdewastowane przez wojska Bohdana Chmielnickiego, wiosną 1649 r. znaleziono tu mały obrazek (jedno z wot zostawianych przez wiernych przy kaplicy), który ocalał. Fakt iż był świetnie zachowany uznano za cud i otoczono go kultem. W latach 1648-64 z fundacji Katarzyny z Ostrogskich Zamoyskiej zbudowano tu niewielki kościół. W miejscu tym miała zostać uleczona w 1680 r. Maria Kazimiera Zamojska, późniejsza żona Stefana III Sobieskiego. Jako wotum wystawiła murowany kościół (1690-99). Cudowny obraz MB Krasnobrodzkiej umieszczono w jego ołtarzu. Sanktuarium Matki Boskiej Krasnobrodzkiej stało się głównym sanktuarium diecezji zamojsko-lubaczowskiej. Czcią cieszył się zwłaszcza ocalały obrazek, litograficzna odbitka o wymiarach 9×14 cm na papierze mszalnym, który miał posiadać cudowną moc uzdrawiającą. Źródło w miejscu objawienia ma posiadać największą moc w nocy z wielkiego czwartku na wielki piątek. Wówczas zbierają się tłumy. Pomaga na bóle, dolegliwości żołądkowe, choroby reumatyczne. Msze odbywają się również w sierpniu, w dzień Matki Boskiej Jagodnej.

W Dolinie Świętego Rocha, na zachodnim stoku góry Św. Rocha, ok. 2 km na W od Krasnobrodu. Drewniana kaplica, przy niej nieczynna studnia z wodą.

Pierwsze informacje o miejscu pochodzą z 1817 r. Według przekazów, Marysieńka Sobieska podczas panującej zarazy ufundowała nad źródłem kaplicę, w której kazała umieścić obraz św. Rocha – patrona ludzi chorych na choroby zakaźne. W 1888 r. zostały potwierdzone lecznicze własności źródlanej wody. W 1943 r. na miejscu zniszczonej w 1935 r. pierwszej kaplicy wzniesiono nową z fundacji Kazimierza Fudakowskiego. Projekt wykonał zamojski architekt Adam Klimek. Wśród licznie odwiedzających ją pielgrzymów utrzymuje się przekonanie, że „na pole przyległe do kaplicy nigdy grad nie pada”, a przynajmniej nie w dniu uroczystości odpustowych 15 sierpnia.

Lokalizacja GPS: 50°32’7.28″N; 23°11’11.43″E