Skip to main content

Autor: olimpadmin

Grant Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach projektu DIALOG na zbadanie kamieni symbolicznych w całej Polsce! 

Napisane przez olimpadmin w dniu . Opublikowano w Aktualności.

Chcemy poinformować, że Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego przyznał nam grant w ramach programu “Dialog” na zbadanie i zadokumentowanie wszystkich kamieni symbolicznych – tzw. “bożych stópek”, oraz innych z którymi wiążą się wierzenia, legendy, zwyczaje – z obszaru całej Polski. Nasze badania dotykają jednego z najbardziej niezwykłych aspektów religijności ludowej – sakralizacji przestrzeni i kształtowania się tzw. “miejsc cudownych”

Projekt przewiduje inwentaryzację, dokumentację oraz stworzenie katalogu (cyfrowego oraz w formie drukowanej) miejsc cudownych związanych z kamieniami symbolicznymi, tzw. „bożymi stópkami” będącymi przedmiotem wierzeń religijnych na obszarze całego kraju. Stanowią one żywy przejaw religijności ludowej. Nierzadko od tego typu obiektów wzięły początki znane obecnie sanktuaria maryjne i miejsca kultu. Powstanie opatrzony komentarzem naukowym katalog kamieni będących przedmiotem wierzeń i zabiegów religijnych oraz poświęcone tej tematyce wirtualne muzeum. Uzupełni go ewidencja i katalog innych miejsc cudownych, m.in. tzw. “cudownych źródełek” z obszaru Polski wschodniej.

Projekt realizowany jest z ramienia Instytutu Archeologii i Etnologii PAN, pod kierunkiem dr Lukasz Miechowicza.

BOREK STARY, GM. TYCZYN, POW. RZESZOWSKI

Napisane przez olimpadmin w dniu . Opublikowano w Podkarpackie, Cudowne źródełka.

Jedno z najstarszych miejsc kultu i pielgrzymek na Podkarpaciu. Wedle legendy w XIII
w. nieznany człowiek umieścił w drewnianej kapliczce na wzgórzu obraz Matki Boskiej Boreckiej.
Namalowany jest on na lipowej desce o wym. 66-74 cm. U stóp wzgórza wytrysnęło
źródło przy którym zaczęły się dziać cuda. Obok źródełka do XIX w. stało wiele otwartych
drewnianych kapliczek, które stawiali wierni, w nich umieszczając obrazy MB. Pod koniec
XIX w. obok źródełka wybudowano grotę z figurą Matki Bożej z Lourdes. Wokół wiszą liczne
wota. Woda ze źródła ma posiadać właściwości uzdrawiające.

Źródła informacji: tablica informacyjna przy źródle; Wiśniewski 1998, 17-19; Chowaniec
2007, 84; http://www.nowiny24.pl/reportaze/art/6167379,borek-stary-male-cuda-dzieja-sie–tu-kazdego-dnia,id,t.html (dostęp 20.03.2022); kwerenda terenowa.

Współrzędne geograficzne: 49.95503, 22.08140

Lokalizacja na mapach Google

RADOSZYCE, GM. KOMAŃCZA, POW. SANOCKI

Napisane przez olimpadmin w dniu . Opublikowano w Podkarpackie, Cudowne źródełka.

Źródełko z cudowną wodą o leczniczych właściwościach, szczególnie pomagać
ma w chorobach oczu. Kult miejsca sięga okresu nowożytnego. W 1878 kapliczka murowana
greckokatolicka, dziękczynna, ufundowana przez proboszcza parafii greckokatolickiej w
Komańczy za cudowne uzdrowienie chorej córki. Wedle podania bardzo chora dziewczynka,
błądząc po lesie doznała objawienia Matki Boskiej oraz cudu wyzdrowienia po obmyciu się
wodą z cudownego źródełka. Z czasem pojawiły się kolejne świadectwa uzdrowień. W miejscu
tym odbywały się uroczystości odpustowe na które przybywała ludność łemkowska oraz
ze Słowacji i Węgier. Kult upadł po wysiedleniu mieszkańców w 1947 r. Pod koniec XX w.
miejsce zagospodarowano na nowo z inicjatywy księdza Jana Pipki z parafii greckokatolickiej
w Komańczy. W 1999 r. kapliczkę poświęcono. Źródło w grocie, przy drodze z Radoszyc do
przejścia granicznego na Przełęczy Beskid. Murowana kaplica.

Źródła informacji: Pytka 2005, 134-135; http://www.twojebieszczady.net/warto/radosz.php
(dostęp 20.05.2022); http://www.twojebieszczady.net/komancza%20-%20pliki/danowa.php –
spisana legenda o radoszyckim źródle (dostęp 20.05.2022); tablica informacyjna przy źródle;
kwerenda terenowa.

Współrzędne geograficzne: 49.29646, 22.02622

Lokalizacja na mapach Google

BALNICA, GM. KOMAŃCZA, POW. SANOCKI

Napisane przez olimpadmin w dniu . Opublikowano w Podkarpackie, Cudowne źródełka.

Źródełko z cudowną wodą o leczniczych właściwościach, szczególnie pomagać ma
w chorobach oczu oraz przeciwdziałać urokom. Ulokowane przy tzw. „Kowalowej kapliczce”. Według tradycji woda miał tu miejsce cud odzyskania wzroku, po napiciu się wody i obmyciu twarzy przez wędrowca. W XIX wieku wybudowano tu kapliczkę. W Zielone Świątki odprawiano tu uroczyste nabożeństwo ze święceniem wody w źródełku. Wierni zmierzali tu również z dalszych okolic, po nabożeństwie pito wodę i obmywano się nią. Po II Wojnie Światowej miejscowa ludność została wysiedlona. Kapliczka uległa dewastacji. Od 1988 r. remontowana. W 2007 r, kapliczka poświęcona przez księdza z Parafii Grecko-Katolickiej w Komańczy. Poświęcona Matce Boskiej Opiekunce Lasu.

A. Potocki przytacza legendę o niewidomym wędrownym dziadzie, który usiadł
zmęczony w tym miejscu słysząc szum wody. Poprosił przechodnia o podanie mu tej wody,
ale ten żadnego ujęcia czy strumienia wokół nie widział. Dziad zaczął odrzucać kamienie i odsłonił
źródełko, po obmyciu się w nim odzyskał wzrok.

Źródła informacji: Potocki, 2008, 228-230; Pytka 2005, 131-132; http://www.twojebieszczady.
net/kapliczki/kapliczka_balnica.php – tam zdjęcia archiwalne sprzed remontu (dostęp
20.04.2021); tablica informacyjna przy źródle.

Współrzędne geograficzne: 49.21100, 22.17778

Lokalizacja na mapach Google

RABE, GM. BALIGRÓD, POW. LESKI

Napisane przez olimpadmin w dniu . Opublikowano w Cudowne źródełka, Podkarpackie.

Kapliczka „Synarewo” oraz źródełko z „cudowną wodą” o leczniczych właściwościach, szczególnie pomocną w chorobach oczu. Przedmiot kultu od ok. XVI w. Wedle legendy (tablica informacyjna) w pocz.
XIX w. niejaki Mikołaj Sycz, mieszkaniec pobliskich Huczwic, który pasł woły w pobliżu źródełka
miał sen, w którym ukazał mu się Matka Boska. Zażyczyła sobie ona by wybudował w
tym miejscu kapliczkę dziękczynną, w zamian za co zostanie uzdrowiony z choroby oczu.
Przed II Wojną Światową miejsce to cieszyło się szczególnym kultem. Z Huczwisk w trakcie odpustów
do kapliczki odbywała się procesja. Wg A. Potockiego Matka Boska miała się objawić
gospodarzowi Feciowi Dziule, gdy pasł w tym miejscu krowy. Najświętsza Panienka była ubrana
w niebieską suknie, w ręku trzymała polne kwiaty. Chłop zaczął się modlić do postaci po
czym ta zniknęła.

Źródło pod kapliczką, nazwa lokalna Synarewo. Kapliczka odpustowa, domkowa,
murowana z pocz. XIX w. Na zboczu Łysego Wierchu, woda ze źródełka zasila Rabiański Potok.

Źródła informacji: Potocki, 2008, 220-222; Pytka 2005, 138; kwerenda terenowa.

Współrzędne geograficzne: 49.304272, 22.239267

Lokalizacja na mapach Google

ŁOPIENKA, GM. CISNA, POW. LESKI

Napisane przez olimpadmin w dniu . Opublikowano w Podkarpackie, Cudowne źródełka.

Źródełko z „cudowną wodą”, na obszarze nieistniejącej wsi Łopienka. Wieś założona
w XVI w., wysiedlona w latach 1946-1947, zabudowania zostały rozebrane. Jedyny zachowany
budynek stanowi murowana cerkiew greckokatolicka z 1757 r., wyremontowana. Niegdyś
miejsce pielgrzymek. We wsi miało znajdować się cudowne źródełko, lokalizacja nieznana.
Według jednej z wersji znajdowało się przy cerkwi, u stóp wzgórza na którym stoi. Badania powierzchniowe nie pozwoliły na zlokalizowanie źródła. P. Pytka lokalizuje je u stóp wzniesienia
z cerkwią, obok starego dębu.

Źródła informacji: Pytka 2005, 137-138; kwerenda terenowa.

Współrzędne geograficzne: 49.26310, 22.36938

Lokalizacja na mapach Google

ZAWÓZ, GM. SOLINA, POW. LESKI

Napisane przez olimpadmin w dniu . Opublikowano w Podkarpackie, Cudowne źródełka.

Źródełko znajduje się na stoku wzniesienia, wedle tradycji woda ma posiadać moc
uzdrawiająca, leczącą głównie choroby oczy. Dawniej miejsce kultu szczególnie czczone
przez ludność greckokatolicką. Po wysiedleniu okolicznych mieszkańców pamięć o miejscu i
źródełku wygasła. Źródło zapomniane, trudno dostępne. Ujęte studnią z drewnianą pokrywą.

Współrzędne geograficzne: 49.32732, 22.43851

Źródła informacji: Pytka 2005, 129-145; kwerenda terenowa.

Lokalizacja na mapach Google

Lokalizacja źródła i kapliczki na mapie Heldensfelda Galicja Zachodnia (1801-1804)

„Cudowne źródło”

Ruiny kapliczki greckokatolickiej

POLAŃCZYK, GM. SOLINA, POW. LESKI

Napisane przez olimpadmin w dniu . Opublikowano w Podkarpackie, Cudowne źródełka.

Źródełko znajduje się u stóp wzniesienia, na którym stoi kościół. Źródełko po 1907
roku zapomniane, odrestaurowane w 2000 r. przez tutejszego proboszcza. W 2007 r. podczas
uroczystej mszy zostało poświęcone. Nad źródełkiem umieszczona została drewniana
płaskorzeźba Matki Bożej z Dzieciątkiem. Na drodze do źródełka umieszczone zostały: drewniana
kapliczka z figurą Chrystusa Frasobliwego oraz murowana z drewnianą figurą św.
Franciszka. Woda ma posiadać cudowną moc uzdrawiająca. Widoczne licznie składane monety
oraz zdjęcia, zapewne osób chorych.

Źródła informacji: https://polanczyk.przemyska.pl/zrodelko/ (dostęp 20.03.2022); http://www.polskaniezwykla.
pl/web/place/40137,polanczyk-zrodelko-html (dostęp 20.03.2022); kwerenda terenowa.

Współrzędne geograficzne: 49.36224,22.42372

Lokalizacja na mapach Google