Autor: olimpadmin

Źródełko w dolinie strumienia Prądnik. Tworzy rozlewisko, nad nim ustawiona
kapliczka na palach. Kult miejsca i cudownego źródła sięga XVIII w. Wówczas miejscowemu
pasterzowi miała ukazać się postać Matki Bożej. Ten przestraszony uderzył w postać batem,
ta zaś rozpłynęła się w nurcie rzeki. Mieszkańcy wsi, gdy wieść się rozeszła, by przebłagać
Matkę Bożą postawili w tym miejscu kapliczkę. Sporządzono również obraz wedle opisu pasterza,
który okazał się identyczny z obrazem Matki Boskiej z pobliskiego Sokala. Woda miała nabrać
wówczas właściwości uzdrawiających.

Źródła informacji: Kawałko 2006, 59-60; kwerenda terenowa.

Współrzędne geograficzne: 50.26322, 23.55085

Lokalizacja na mapach Google

Źródełko przy grocie NMP z Lourdes. Po wysiedleńcach w czasie II Wojny Światowej w trakcie powrotu mieszkańców Jezierni do swoich domostw, w czasie suszy w centrum wsi wytrysnęło źródło, co przypisano opiece NMP nad jej mieszkańcami. Miejsce kultu w okresie powojennym, później zapomniane. W 2000 r.
obszar oczyszczono i wybudowano grotę MB na wzór z Lourdes. Według mieszkańców wsi woda ze źródła ma mieć moc uzdrawiającą.

Źródła informacji: Kawałko 2006, 60-61; kwerenda terenowa.

Współrzędne geograficzne: 50.41212,23.41408

Lokalizacja na mapach Google

Źródełko i kaplica św. Wojciecha, na terenie miasta, przy ul. Klasztornej. Według
tradycji w 1677 roku miały tu miejsce objawienia św. Wojciecha. Mieszczaninowi o nazwisku
Mańka, który był krzywoprzysięzcą w sprawie o zabójstwie przy źródle objawił się św. Wojciech i uwolnił go od zła jakie w nim tkwiło. Święty Wojciech otoczony był aniołami przed wizerunkiem Matki Boskiej Tomaszowskiej, wezwał mieszczanina do pobożnego życia a wówczas ten dozna łaski odpuszczenia grzechów.

Pierwsza drewniana kaplica „Na Piasku” powstała w 1652 r. i została zniszczona w czasie
potopu szwedzkiego. Świadczy to wcześniejszej tradycji związanej ze źródłem. Kolejną zbudowano
w 1662 roku. Po objawieniach w miejscu tym postawiono kościół św. Wojciecha, źródło
obudowano. Kościół popadł w ruinę i w 1894 r. zbudowano tu drewnianą kapliczkę, w 1994 r.
zamienioną na murowaną.

Źródła informacji: Petera 1996; kwerenda terenowa.

Współrzędne geograficzne: 50.44565,23.41897

Lokalizacja na mapach Google

Źródełko i kaplica św. Anny. Do końcavXVIII w. wieś była własnością zakonu sióstr
Benedyktynek od Nieustającej Adoracji NajświętszegovSakramentu we Lwowie, zapewne
wówczas w miejscu źródełka powstała pierwszavkaplica św. Anny. Obecna kapliczka murowana
z XVIII/XIX w. powstała w miejscu poprzedniejvdrewnianej. Wewnątrz figura św. Anny nauczającej
Maryję. Woda ze źródła ma posiadać moc uzdrawiającą z chorób

Źródła informacji: http://teatrnn.pl/leksykon/artykuly/miejsca-swiete-w-wierzeniach-ludowych-cudowne-zrodla-na-lubelszczyznie (dostęp 20.04.2022); kwerenda terenowa.

Współrzędne geograficzne: 50.45464,23.90809

Lokalizacja na mapach Google

Niegdyś Radków, gm. Telatyn, obecnie PGR Białystok, gm. Dołhobyczów. Wedle miejscowych
mieszkańców woda posiadać ma właściwości uzdrawiające. Początki kultu są nieznane.
Tradycja mówi o objawieniu się w tym miejscu Matki Boskiej pasterzom. Kiedy kult tego miejsca się nasilał i przybywali tu liczni pielgrzymi, postawiono nad cudownym źródłem kaplicę (greckokatolicką) oraz kalwarię z XIV stacjami drogi krzyżowej.

Do II Wojny Światowej funkcjonowało tu greckokatolickiej sanktuarium maryjne.
Przybywali tu liczni pielgrzymi na doroczne odpusty. Po II Wojnie Światowej gdy powstał
tu PGR kaplicę rozebrano. Obecna kapliczka na studni pochodzi z lat 90. XX w. Obok znajduje
się mogiła i pomnik żołnierzy UPA.

Źródła informacji: Kawałko 2006, 53-54; kwerenda terenowa.

Współrzędne geograficzne: 50.49240, 23.93516

Lokalizacja na mapach Google

Obecna kapliczka z 1950 r. w miejscu starszej z 1847 r. pw. Najświętszej Marii Panny.
Wewnątrz figura św. Jana Nepomucena. Pierwotnie znajdująca się tu kopia obrazu Matki
Boskiej Częstochowskiej przeniesiona do cerkwi w Czartowcu. Stara kapliczka na palach ze
źródłem obudowanym drewnianą cembrowiną widoczna na przedstawieniu u Zygmunta Glogera
(1907, s. 79). Wiara w uzdrawiającą moc źródła, ma leczyć wszelkie choroby, szczególnie
oczu. Wedle podania ślepej dziewczynce objawiła się w tym miejscu Matka Boska, kazała jej
obmyć oczy i dziecko odzyskało wzrok. Przed II Wojną Światową miejsce licznych pielgrzymek.

Źródła informacji: Gloger 1907, 79; Kawałko 2006, 60; kwerenda terenowa.

Współrzędne geograficzne: 50.57476, 23.61600

Lokalizacja na mapach Google

Źródełko i kapliczka pw. Św. Mikołaja. Źródło wybija u stóp niewielkiego wzniesienia.
Drewniana kapliczka z figurami św. Mikołaja oraz Wilka. Figura św. Mikołaja z XVIII w.,
rzeźba wilka prawdopodobnie starsza. Obecnie rzeźba wilka z szarego kamienia (piaskowca?) jest pomalowana i uzupełniona gipsem. Uzupełnień dokonano w latach 90. XX w. Na wysokości karku zwierzęcia widoczne zagłębienie na ustawienie świecy.
Legendy mówią, że kult źródła związany był pierwotnie z wilkiem „uzdrowicielem”, zaś figurę
Mikołaja dostawiono później. Liczne podania o uzdrawiającej mocy wody ze źródła oraz
rzeźby wilka, która miała leczyć bezpłodność. Kobiety chcące posiadać dzieci siadały na wilka
i głaskały jego podbrzusze, po czym obmywały się wodą ze źródła. Woda ze źródła gromadzi
się w dwóch sadzawkach, wg podań obmywali się w nich pątnicy.

Inne legendy mówią o osobie miejscowego dziedzica, który kazał zasypać źródło i wilka by pątnicy nie niszczyli mu lasu po czym oślepł. Uzdrowiło go dopiero obmycie w świętej wodzie i przywrócenie miejsca kultu, jago wotum ufundował figurę św. Mikołaja. Przy figurze znajduje się rzeźba kosza z główkami małych dzieci, obecnie przemalowane na bochenki chleba. Miejsce kultu lokalnego. W latach 1756-1808
kaplica znajdowała się pod opieką Klasztoru OO. Reformatów w Kryłowie. Miejsce kultu
pierwotnie związane z rzeźbą wilka oraz cudownym źródłem.

„Wilk uzdrowiciel”, opowieść profesora Wikrora Zina z cyklu „Opowieści Domu Rodzinnego”

Źródła informacji: Petera 1997, 44-45; Zin 1988, 4-6; kwerenda terenowa.

Współrzędne geograficzne: 50.67121, 24.02620

Lokalizacja na mapach Google

Źródełko z „cudowną wodą” i kapliczka pw. Matki Boskiej ze Źródłem. Kaplica ze źródłem znajduje się nad rzeką Huczwa, nieopodal (ok. 100 m na południe) od dawnego lub  właściwego źródła o nieustalonej lokalizacji – obecnie miejsce zapomniane, porośnięte drzewami. Kaplica pochodzi z 1992 r. Miejsce źródła wskazać miał różdżkarz. Do 1748 lub 1749 r. miał funkcjonować tu klasztor OO. Bazylianów, w latach 1903-1915 znajdował się tu monaster Opieki Matki Bożej, następnie sierociniec prowadzony przez siostry służebniczki, do 2013 r. Zespół Szkół Rolniczych.

Miejscowa legenda sięga roku 1382. Miał zatrzymać się tu książę Władysław Opolczyk, który wiózł ikonę Czarnej Madonny z Bełza na Śląsk. Tam gdzie położony został obraz następnego dnia wytrysnęło źródło z wodą o uzdrawiającej mocy. Wybudowano więc tu kapliczkę, zaś na przełomie XIV oraz XV w. męski monaster.

J. Petera podaje informację, iż leczeniem wodą ze studni miała parać się jedna z kobiet, mieszkanek wsi Turkowice.

Źródła informacji: Petera 1997, 43-44; Kawałki 2016, 52; kwerenda terenowa.

Współrzędne geograficzne: 50.65397, 23.71995

Lokalizacja na mapach Google

Lokalizacja na mapie Heldensfelda Galicja Zachodnia (1801-1804)

Kapliczka pw. Matki Boskiej ze Źródłem

Pierwotna lokalizacja źródła, ok. 100 na północ od kapliczki ze studnią

Źródełko i kapliczka pw. Matki Boskiej w Kotorowie. Źródło znajduje się pod kaplicą. Teren podmokły.

Kaplica ze źródłem znajduje się na skraju lasu, w miejscu zwanym uroczyskiem „Krynki”. Według podania ludność miejscowa chroniła się w niej przed napadami tatarskimi. Ufundować miał ją dziedzic pobliskiej wsi. Na obecnej kaplicy z podcieniem z frontu, na narożnym słupie i na drzwiach wyżłobiona jest data „1863”. Remontowana była dwukrotnie – w 1911 r. i w latach 90. XX w. Najwięcej wiernych kaplica gromadzi podczas uroczystości odpustowej przypadającej na trzecią niedzielę maja.

Kaplica na planie prostokąta o wym. 3,5×2,5 m. Posadowiona jest na wysokich palach wbitych w ziemię. Wewnątrz znajduje się ołtarzyk z figurą Matki Boskiej z dzieciątkiem Jezus. Ujęcie wody, ujęte studnią znajduje z tyłu kaplicy, obok wiaderko do czerpania. Wedle okolicznych mieszkańców woda spod kapliczki posiada cudowną moc leczniczą.

Źródła informacji: Petera 1997, 41; kwerenda terenowa.

Współrzędne geograficzne: 50.71883, 23.68591

Lokalizacja na mapach Google