BRZEŹNICA, GM. BRAŃSK, POW. BIELSKI
„Miejsce cudowne” położone na skaju lasu nieopodal wsi Brzeźnica. Tworzy je kaplica domkowa, źródełko z którego czerpana woda posiadać ma właściwości lecznicze oraz kamień z wykuciem w kształcie stopy, mający być śladem objawienia NMP. Miejsce zostało odrestaurowane w latach 2019-2020. Wybudowano drewnianą kaplicę, zaś źródło zostało zamknięte cembrowiną.
Wedle miejscowego podania na rosnącym w tym miejscu drzewie przed wiekami miała pastuszkowi objawić się Matka Boska. Do podobnego wydarzenia doszło także w nieodległym Hodyszewie. Wydarzenia te miały mieć miejsce około połowy XVII w. W 2018 r. podczas oczyszczania źródła odkryto drewnianą cembrowinę. W październiku 2018 r. i kwietniu 2019 r. przeprowadzono w tym miejscu badania archeologiczne pod kierunkiem L. Pawlaty. Odkryto 160 monet z lat 1665-1910 oraz zespół kilkunastu
dewocjonaliów. Najwięcej numizmatów pochodziło z 2. połowy. XVIII – początku XIX w. Chronologia zabytków odpowiada najpewniej okresowi kultu tego miejsca. Wedle tradycji istniał tu miejscowy zwyczaj składania monet do źródła, w podziękowaniu za łaski. Wśród dewocjonaliów wyróżniono fragmenty różańca, medaliki, krzyże, pasyjkę, ponadto odkryto metalowe okucie modlitewnika, guziki i fragment naczynia glinianego. Pierwotnie „miejsce święte” znajdowało się na obszarze leśnym.
W 2. połowie XIX w. doszło do zatargu mieszkańców okolicznych wsi na tle wycinki drzew. Wpłynęło to na spadek popularności kultu miejsca. Wśród okolicznej ludności pojawiły się podania m.in. o warszawiance, która umyła w świętym źródle psa i straciło ono swą cudowną moc. Wedle innej opowieści miejscowy myśliwy przypadkiem zabił wiernego czerpiącego ze źródła wodę.
Wedle wspomnień mieszkańców wsi pierwotnie, przed II wojną światową w tym miejscu stały trzy drewniane krzyże, obwieszone wotami: medalikami, świętymi obrazkami, różańcami. Obok znajdowała się studzienka z drewnianą cembrowiną oraz kamień z odciskiem stopy i palców Matki Boskiej. Kamień miał być szarym granitem o wymiarach ok. 1 × 0,6 m.
Obecny kamień posiada wymiary 50 × 70 cm, wykucie w formie odcisku stopy z wyraźnie zaznaczonymi palcami o długości 15 i szerokości 7 cm.
(patrz: Święte i Przeklęte. Kamienie… Brzeźnica, s. 110).
Źródła informacji: kwerenda terenowa; https://bialystok.se.pl/brzeznica-matka-boska-odcisnela-tu-swoja-stope-woda-ze-zrodelka-ma-podobno-uzdrawiajaca-moc-zdjecia-wideo-aa-sqh6-8mAe-hFty.html (dostęp 20 marca 2023); Romaniuk 2020, 16-21
Współrzędne geograficzne: 52.7002, 22.8287
