Skip to main content

Tag: Boże stópki

STRZELNO, GM. STRZELNO, POW. MOGILEŃSKI

Głaz narzutowy przy kościele Świętej Trójcy i Najświętszej Maryi Panny w Strzelnie, jeden z trzech głazów eratycznych, zwanych „kamieniami strzelnieńskimi”. Wedle tradycji podłużne wgłębienie widoczne na głazie ma być śladem koła od wozu którym podróżował św. Wojciech do Prus w celu nawrócenia pogan. W trakcie burzy wóz najechał na kamień i zamiast się przewrócić w cudowny sposób po nim przejechał. Zgodnie z inną wersją podania wóz się wywrócił, lecz świętemu nic się nie stało. Na kamieniu odcisnął się ślad koła. Inna legenda mówi, że jest to głaz, z którego św. Wojciech nauczał i głosił kazania, zaś ślad ma być odciskiem jego stopy. Zwany bywa też „ołtarzem pogańskim”. Pierwotnie głaz miał leżeć na „polach strzelińskich”. Wedle zapisu z 1835 r. miejscowa ludność miała czcić kamień i przypisywać mu moc uzdrawiającą. Pocierano go nożami lub innymi żelaznymi narzędziami i tak starty na proch pito z wodą jako lekarstwo na febrę. Zagłębienie na głazie jest pochodzenia naturalnego. Granit różowy o obwodzie
3,5 m, wysoki na 1,5 m.

Źródła informacji: Koehler 1895, 417; Wróblewski 1960, 515; Czernicka-Chodkowska 1980, 62; tabliczka ustawiona przy głazie

Współrzędne geograficzne: 52.629488, 18.179485

Lokalizacja na mapach Google

STOPKA, GM. KORONOWO, POW. BYDGOSKI

Głaz narzutowy, skała krystaliczna, o długości 170 cm, szerokości 150 cm i wysokości 55 cm.
W górnej części widoczne wyżłobienie w kształcie odcisku stopy (buta), precyzyjnie wyszlifowane. Wedle tradycji jest to odcisk stopy Najświętszej Marii Panny. Legenda mówi, że Matka Boska wędrowała po świecie w celu przypomnienia ludziom praw i przykazań boskich. Zawitała też do biednej chaty pod Koronowem, gdzie przyjęła ją matka z chorym dzieckiem. Matka Boska uzdrowiła dziecko, a na kamieniu przy trakcie objawiła się również ojcu rodziny, który był miejscowym rozbójnikiem. Gdy złoczyńcy naśmiewali się z jej kazań tupnęła stopą, która w głazie odcisnęła ślad. Rozbójnicy padli przerażeni do nóg Maryi nawracając się i przyrzekając uczciwe życie.

Źródła informacji: Dydyński 1893, 10; Baruch 1907, 47; Multański 1984; Czernicka-Chodkowska 1980, 59-60; kwerenda terenowa

Współrzędne geograficzne: 53.286434, 17.932497

Lokalizacja na mapach Google

ZABARTOWO, GM. WIĘCBORK, POW. SĘPOLEŃSKI

Głaz narzutowy o obwodzie 6 m i wymiarach 3,4 × 2 × 1 m, położony przy drodze pomiędzy wsiami Zabartowo i Rościmino. Wedle tradycji przed wiekami przechodziła tędy Matka Boża zmierzając do Górki Klasztornej w celu objawienia się wiernym. Gdy stanęła na kamieniu, by rozejrzeć się po okolicy, na powierzchni skały w cudowny sposób odcisnęły się ślady jej stóp, do dziś zachowane w postaci wklęśnięć.
Głaz próbowali rozbić Niemcy w czasie II wojny światowej, jednakże wszelkie próby spełzły na niczym. Dziś głaz jest chroniony jako pomnik przyrody.

Źródła informacji: http://www.odznaka.kujpom.bydgoszcz.pttk.pl/opisy/3d/zabart.htm (dostęp 20 kwietnia 2023); kwerenda terenowa

Współrzędne geograficzne: 53.282259, 17.507244

Lokalizacja na mapach Google

GOŚCIESZYN, GM. ROGOWO, POW. ŻNIŃSKI

Głaz narzutowy o wymiarach 100 × 50 × 40 cm. Przez środek kamienia biegnie głęboka bruzda z zagłębieniami powstałymi w wyniku prób jego rozbicia. Położony jest na niewielkiej łące, wydzielonej wśród gruntów ornych, kilkaset metrów na północny-wschód od cmentarza parafialnego. Obok głazu
ustawiono drewniany krzyż. Jeszcze kilkanaście lat temu obok kamienia prowadziła ścieżka ze wsi Cegielnia Mała, tzw. „kościelonka”, obecnie zaorana.

Wedle miejscowej tradycji bruzda przecinająca kamień ma być odciskiem koła wozu św. Wojciecha, który jechał z misją chrystianizacyjną. Woźnica przez nieuwagę najechał na głaz, wóz jednak nie wywrócił się, lecz kamień w cudowny sposób stał się miękki. Jedno z zagłębień w szczelinie, ma być śladem kopyta końskiego. Podobną legendę zanotowano w nieodległym Strzelnie.

Źródła informacji: R.W. Pawlicki, Głaz świętego Wojciecha z Gościeszyna
https://ryszewo.pl/atrakcjeturystyczne/glaz-sw-wojciecha (dostęp 20 kwietnia 2023); kwerenda terenowa

Współrzędne geograficzne: 52.666939, 17.729962

Lokalizacja na mapach Google

WĄGROWIEC, GM. WĄGROWIEC, POW. WĄGROWIECKI

Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego podaje, że od wschodu miasta Wągrowiec, przy drodze „od mostu na Wełnie do miasta Straszewa” stać miała drewniana figura św. Wojciecha, u której stóp leżał dużych rozmiarów głaz z dwoma wydrążeniami. Wedle miejscowej tradycji były to ślady św. Wojciecha, który idąc tędy do Prus miał odpocząć na kamieniu. Wokół kamienia w XIX w. odkryto szereg fragmentów naczyń glinianych oraz urny ze szczątkami kostnymi. Opisał go niemiecki archeolog H. Hockenbeck: „Głaz ten ley w polu i tylko górna, owalna jego strona z ziemi wygląda. Na nim dołek okrągły 8 cm średnicy, a 5,5 cm głębokości. W oddaleniu 13,5 cm jest jeszcze wyżłobienie 13,5 cm długie, 8 cm szerokie a 2 cm głębokie. Czworograniaste wyżłobienie wydaje się późniejszem, bo brzegi jego jeszcze ostre, gdy okrągłe już mocno zatarte”. Głazu nie udało się zlokalizować w terenie, najprawdopodobniej został zniszczony.

Czytaj dalej

PARCEWO, GM. KŁECKO, POW. GNIEŹNIEŃSKI

We wsi Parcewo miał znajdować się kamień „ze śladem”, zwany przez lud „stopą św. Wojciecha”. Głaz miał formę płyty kamiennej w kształcie nieregularnego czworokąta, wystającą nad powierzchnię na wysokość ok. 30 cm. Na środku kamienia miał być widoczny otwór powstały podczas próby wysadzenia głazu. Na jego powierzchni miał być ponadto widoczny ślad w kształcie stopy. Kamienia nie udało się odnaleźć.

Czytaj dalej

WILKOWYJA, GM. KŁECKO, POW. GNIEŹNIEŃSKI

Według opisu J. Dydyńskiego oraz O. Kolberga we wsi Wilkowyja, przy folwarku „Kaminiec”, w dębowym lesie przy drodze ze wsi Łopienna do Koszkowa, znajdował się dużych rozmiarów głaz „z wyraźną stopą ludzką”. Wedle miejscowej tradycji był to ślad stopy św. Wojciecha, który odpoczywał tu w trakcie wędrówki z Wągrowca do Gniezna. W 1858 r. kamień został zniszczony i wykorzystany przy naprawie mostu na trakcie pomiędzy Charbowem a Kamieńcem.

Czytaj dalej

BISKUPICE, GM. KŁECKO, POW. GNIEŹNIEŃSKI

J. Dydyński (1893, 10) podał, że we wsi Biskupice nieopodal Kłecka znajduje się olbrzymich rozmiarów kamień z odciskiem stopy ludzkiej. Wedle legendy miał to być kamień św. Wojciecha, z którego głosił kazania. Kamienia nie udało się odnaleźć.

Źródła informacji: Dydyński 1893, 10; Baruch 1907, 45; Dydyński 2012; kwerenda terenowa

DOBRÓW, GM. KOŚCIELEC, POW. KOLSKI

Według przekazu z 1885 r. kamień „z odciskami stóp św. Bogumiła z Dobrowa” miał leżeć na wyniesieniu nad brzegiem Warty. Wedle tradycji Bogumił przechodził przez rzekę suchą nogą i przeprowadzał wiernych. W XIX w. przy kamieniu miał znajdować się drewniany krzyż. Dobrów jest miejscem narodzin i śmierci błogosławionego Bogumiła (ok. 1138-koniec XII w.), utożsamianego w niektórych źródłach z arcybiskupem gnieźnieńskim Bogumiłem, ew. Piotrem (lata 80. XII w.). Początki jego kultu sięgają co najmniej XIV w., w szczególności upowszechnił się od XV w. we wschodniej Wielkopolsce (Korytkowski 1888, 263-277). Kamienia nie udało się odnaleźć.

Źródła informacji: Kolberg 1964, 203; Słownik Geograficzny…. 1885, 581; Dydyński 1893, 12; Baruch1907, 29; kwerenda terenowa

PĘPOWO, GM. PĘPOWO, POW. GOSTYŃSKI

Kamień w nurcie strumienia Dobrocznia, obecnie całkowicie zamulony i niewidoczny. W trakcie kwerendy terenowej udało się potwierdzić jego istnienie. Kamień ma być przepołowiony. W pobliskim kościele pw. św. Jadwigi w Pępowie znajduje się przedstawienie tej świętej przekraczającej strumień oraz zostawiającej ślad na kamieniu.

Świątynię wzniesiono w 2. połowie XV w., a następnie przebudowano w latach 1610-1625. Przyjaciel Ludu z roku 1846 przywołuje następujące podanie o kamieniu, zanotowane wśród okolicznej ludności: „Za owych czasów, kiedy jeszcze téj wsi, ani kościoła nie było, tylko dzikie puszcze na tych miejscach rosły, wybrała się, żyjąca w ów czas w Trzebnicy, święta Jadwiga w pieszą pielgrzymkę do grobu świętego Wojciecha w Gnieźnie; zaszedłszy w te puszcze, znużona spoczęła na wzgórku przy rzeczce i upatrywała miejsca, kędyby przejść mogła przez wodę. A zobaczywszy leżący w strumyku kamień, wstąpiła nań i szczęśliwie dostała się na drugą stronę. Pastuszkowie leśni, którzy się przypatrywali przechodzącéj przez strumień pielgrzymce, spostrzegli wnet po jéj odejściu, wyciśnioną na owym kamieniu stopę, o czem gdy wieść roznieśli, zewsząd zbiegali się ludzie na oglądanie cudu; aż z czasem i wioska zaczęła się budować nad tym strumykiem, który teraz się Dobrocznią nazywa i dotychczas przy Pępowie płynie, a później postawiono i kościół pod imieniem świętéj Jadwigi, na owym wzgórku, gdzie niegdyś pokorna Księżna wypoczywała. Podobno jeszcze i ów kamień z wyciśniętą jej stopą leży dotąd na smugu przy téj saméj rzeczce”.

Źródła informacji: Przyjaciel Ludu 1846, 22; Baruch 1907, 48; Maluśkiewicz 2008; kwerenda terenowa

Współrzędne geograficzne: 51.760248, 17.125097

Lokalizacja na mapach Google