GŁUPIANKA, GM. KOŁBIEL, POW. OTWOCKI
Według opisu B. Wernera (1917) znajdował się tu ogromny kamień zwany „Joście”, na którego górnej powierzchni widoczne były miskowate, eliptyczne zagłębienia, będące według tradycji śladami „łokci, kolan i brody Pana Jezusa”. Na kamieniu miały być dodatkowo wyryte krzyż oraz litery. Kamień posiadał nazwę własną „Joście”. Według mieszkańców na głazie znajdowały się także ślady stóp.
Około 1907 r. z polecenia miejscowego plebana kamień został zniszczony, a pozyskany w ten sposób materiał posłużył do wymurowania schodów powstającego kościoła w Kołbieli. Informację o znacznych rozmiarach głazu potwierdza fakt, że po jego wysadzeniu do Kołbieli przewieziono około 100 wozów kamienia. Wedle opisu B. Wernera górnej części kamienia ze znakami, lokalna ludność nie chciała oddać i umieszczono ją przed wymurowaną w tym miejscu już po zniszczeniu kamienia kapliczką św. Anny.
W Wielkanoc, zebrany wokół głazu okoliczny lud składał w zagłębienia resztki święconego pokarmu oraz pieniądze. W dniu tym przynoszono także pożywienie – „kawałki placka, kiełbasy, nabiał” i wraz z pieniędzmi składano na kamieniu. Ofiary te zabierali później ciągnący za procesją żebracy. Woda gromadząca się zagłębieniach miała posiadać właściwości lecznicze. Obrzęd ten, podobnie jak kamień, nazywano „Joście”.
Dokładną relację z jego przebiegu w latach 80. XX w. zamieścił T. Chludziński (1981). W każdą Niedzielę Wielkanocną z Głupianki i okolicznych wsi wyruszała w to miejsce procesja, na której czele szły kobiety z przodowniczką chóru, a za nimi mężczyźni i młodzież w liczbie do 500 osób. Do lat 70. procesja odbywała się bez udziału księdza. Pochód dochodził do stojącej w polu murowanej kapliczki, po czym przez godzinę odprawiano maryjne śpiewy i modlitwy. Po spełnionej ceremonii jej uczestnicy wracali do wsi, gdzie w miejscowej remizie odbywała się zabawa taneczna. Przed kapliczką zostawały tylko starsze kobiety, „które przez pewien czas wspólnie, głośno odprawiały różaniec”.
Skoro tradycyjne obrzędy „Joście” wokół kamienia, a później postawionej w jego miejscu kapliczki, do połowy lat 70. ubiegłego stulecia odbywały się bez udziału duchowieństwa, wydaje się, że ich pochodzenie może być znacznie wcześniejsze (por. Miechowicz 2010, 50-52). Od lat 70. procesja pod kapliczkę ma charakter stricte kościelny. W miejscu „Joście” odbywa się typowa polowa msza katolicka.
Podczas pierwszej kwerendy terenowej w 2009 r. zadokumentowano widoczną na powierzchni część kamienia. W 2013 r. z inicjatywy lokalnej ludności głaz został wydobyty z ziemi, zaś jego fragmenty ustawiono i wyeksponowano obok kapliczki. Wkop po kamieniu wyłożono brukiem. Obecnie kapliczka jak i stojący koło niej krzyż są odnowione. Kamień z zagłębieniami jest wyeksponowany przy krzyżu.
Źródła informacji: Werner 1917; Chludziński 1981; Jot-Drużycki 2002; Herz 2012, 323-324; Miechowicz 2010, 50-52
Współrzędne geograficzne: 52.05165, 21.57016
